Oudenaarde

OUDENAARDE

Vertical Divider

Miasto usytuowane w regionie Flandria Wschodnia, nad rzeką Skaldą. Często nazywane perłą flamandzkich Ardenów. Od XV do XVIII wieku, szczególnie w wieku XVI, słynęło z wyrobu gobelinów. Skarbem szczególnym Oudenaarde jest przepiękny ratusz wybudowany, w stylu brabanckiego gotyku, przez architekta z Brukseli Hendrika van Pede w latach 1527-1530.

Kościół św. Walburgii, Oudenaarde, fot. PM

Oudenaarde powstało około XI wieku. W roku 1030 hrabia Flandrii Baldwin IV Brodaty wybudował tu twierdzę, której miasto zostało pozbawione, po bitwie pod Bouvines, w 1214 roku. Na przestrzeni wieków w mieście rozwijał się przemysł tkacki, który przyczynił się do rozbudowy i bogacenia się Oudenaarde. Apogeum korzyści z wyrobu gobelinów przypada na XVI wiek. Wtedy to powstał piękny ratusz z dzwonnicą oraz odnowiono kościół św. Walburgii. Rewolucja ikonoklastów w 1566 roku przyczyniła się do wielu zniszczeń w kościołach w Oudenaarde.

W roku 1522 w mieście przebywał cesarz Karol V, który wdał się w romans z Joanną van der Gheynst, córką wytwórcy gobelinów. Z tego związku urodziła się, przyrodnia siostra Filipa II, Małgorzata Parmeńska, późniejsza regentka Niderlandów. W XVI i XVII wieku Oudenaarde było kilkukrotnie celem ataków Francuzów, a w roku 1708 pod miastem miała miejsce jedna z największych bitew w wojnie o sukcesję hiszpańską. Podczas I Wojny Światowej miasto doznało wielu zniszczeń.

Ratusz z dzwonnicą - Światowe Dziedzictwo UNESCO

Ratusz, Oudenaarde

Wspaniały ratusz miejski w Oudenaarde to dzieło architekta Hendrika van Pede. Budowla powstawała w latach 1526-1537 na miejscu starego XIII-wiecznego domu ławników. Dawne sukiennice, powstałe w XIV wieku stanowią współcześnie rodzaj przybudowy do tylnej części ratusza, którego harmonijna struktura dominuje nad głównym placem miasta. Realizacja ratusza została wykonana w krótkim czasie, co znacznie przyczyniło się do estetycznej jedności budynku będącego jednym z najwspanialszych przykładów gotyku brabanckiego w Belgii.

Nad arkadą ze sklepionym sufitem umieszczono bogato zdobioną fasadę z ostrołukowymi oknami oddzielonymi niszami które, choć zaprojektowane tak, aby zawierały posągi, stoją puste. Całość zwieńczono stromym dachem otoczonym ażurowym parapetem.

Na szczycie centralnej dzwonnicy z trzema tarasami znajduje się kamienna korona, która podtrzymuje pozłacaną statuetkę Hansa-legendarnego wojownika, najstarszego obywatela oraz obrońcy Oudenaarde. Korona na wieży oraz dwugłowe orły nad oknami na poddaszu składają hołd słynnemu gościowi Oudenaarde, cesarzowi Karolowi V, który na kilka lat przed rozpoczęciem budowy przybył do miasta, gdzie wdał się w romans, którego owocem była Małgorzata Parmeńska, późniejsza regentka Niderlandów.

Muzeum, Oudenaarde

Wewnątrz ratusza znajdują się wspaniale urządzone pokoje z gotyckimi kominkami, ściennymi malowidłami oraz dziełami mistrzów flamandzkich ze szkoły Adriena Brouwer, najbardziej znanego malarza Oudenaarde. W sukiennicach z XIV wieku, dołączonych do tylnej fasady ratusza, znajduje się muzeum poświęcone sztuce i historii gobelinów, z których wyrobu słynęło Oudenaarde. Wystawiono tu również bogatą kolekcję sreber i zabytkowych mebli.

Kościół św. Walburgii, Oudenaarde

Kościół św. Walburgii

Majestatyczna wieża kościoła dominuje nad Ourenaarde. Pierwsza wzmianka o kolegiacie pochodzi z pierwszej połowy XI wieku. W 1150 roku kościół został przebudowany, następna rekonstrukcja miała miejsce w roku 1126, po pożarze.

Ten wspaniały kościół kolegialny składa się z dwóch kościołów połączonych razem. Połączenie przebiega między chórem i transeptem. Chór niemal sam w sobie jest kościołem halowym. XV-wieczne plany budowy kościoła dowodzą, że nie został on nigdy dokończony.

Świątynia składa się z XIII-wiecznego chóru zbudowanego w stylu wczesnego gotyku, z wapienia pochodzącego z okolic Tournai oraz z wieży i naw bocznych, zbudowanych z piaskowca, które są przykładem XV-wiecznego stylu brabanckiego gotyku.

W roku 1406 do kościoła dodano absydę, aby uhonorować Jana Nieustraszonego, księcia Burgundii. Gdyby budowa kościoła była ukończona według XV-wiecznego planu to zajmowałby on część rynku głównego. W 1414 roku podjęto decyzję o przebudowie kościoła, jednak realizacja tych ambitnych planów z powodów finansowych zakończyła się w 1534 roku. W 1620 roku potężna gotycka wieża została ukoronowana barokową iglicą, którą zaprojektował Simon de Pape. Iglica spłonęła podczas pożaru w 1804 roku.

W kościele znajdziemy czternaście kaplic. Poszczególne kaplice poświęcone są świętym reprezentującym różne cechy. Dlatego mamy tu kaplicę rzemieślników, których patronem jest św. Józef, kapicę murarzy (św. Jan Chrzciciel), czy kaplicę powroźników (św. Maria Magdalena). Przez trzy wieki Oudenaarde było centrum wyrobu gobelinów dlatego najważniejszą kaplicą w kościele św. Walburgii, będącym wówczas centrum życia religijnego tkaczy wyrabiających gobeliny, jest kaplica poświęcona św. Barbarze, patronce tkaczy.

W kolegiacie nie ostało się nic ze średniowiecznego wyposażenia. Wszystko zostało zniszczone podczas furii ikonoklastów w 1566 roku. Ślady ich działalności można zobaczyć zaraz po wejściu do kościoła. Na ścianie znajdują się dwie niewielkie płaskorzeźby zniszczone podczas zamieszek.

Wszystkie meble, rzeźby czy obrazy są w większości wykonane w stylu baroku i późnego baroku. Kościół św. Walburgii posiada bogatą kolekcję rzeźb, drewnianych polichromatycznych statuetek, historycznych gobelinów i obrazów.

Godziny otwarcia:

kwiecień-październik: wtorek/czwartek/sobota: 14.30-17.00
czerwiec-sierpień: codziennie, z wyjątkiem poniedziałku: 14.30-17.00

Kościół św. Walburgii, Oudenaarde

Beginaż

Beginaż, Oudenaarde, fot. PM

Podobnie jak wiele flamandzkich miast również Oudenaarde ma swój beginaż. Skrytą za murami, oazę spokoju, bogatą w małe ogrody, pełne różnorodnych kwiatów i roślin. Miejsce, w którym czas się zatrzymał. Uroczego świadka historii istnienia zgromadzenia beginek.

Pierwotnie beginaż w Oudenaarde znajdował się za kościołem św. Walburgii. W roku 1449 beginki otrzymały nowy dom, przy obecnej lokalizacji. Żyły tu przez wieki. Ostatnia z nich zmarła w 1960 roku.

Początkowo beginaż w całości otoczony był przez rzekę Skaldę. Jedyne wejście znajdowało się przez pomalowaną na czerwono, barokową bramę, na której frontonie znajduje się figura św. Rocha, patrona od chorób zakaźnych.

Beginaż w Oudenaarde składa się z około trzydziestu bielonych domów, zgrupowanych wokół wewnętrznych dziedzińców. Tylko kilka z nich pochodzi z XVII wieku, reszta została odbudowana w XIX i XX wieku. W czasie rewolty ikonoklastów w 1566 roku została zniszczona XVI-wieczna kaplica na terenie beginażu. Współcześnie na jej miejscu znajduje się kaplica neogotycka.

Beginaż, Oudenaarde, fot. PM

Beginaże powstawały w okresie krucjat, kiedy to wielu mężczyzn nie wracało z wypraw. Były to swego rodzaju miasta w mieście. Posiadały własną piekarnię, browar, dom pielęgniarek czy kościół. Beginażem zarządzała tzw. Grand Mistress, która organizowała codzienne życie beginek. Beginki często utrzymywały się z wyrabiania koronek lub nauczania. Miały wiele wspólnego z siostrami zakonnymi. Podobnie jak one zamieszkiwały w zamkniętej społeczności, ślubowały posłuszeństwo, ale nie ubóstwo. Poświęcały całe swe życie Bogu, bez składania ślubów zakonnych.

Beginaż, Oudenaarde, fot. PM

Spacerując Kastelstraat docieramy do Skaldy, rzeki, która rozdziela Oudenaarde. Naszym oczom ukazuje się wspaniały widok. Opactwo Maagdendale oraz Kościół Najświętszej Marii Panny z Pamele. Przekraczamy Skaldę mostem będącym ciekawą konstrukcją podnoszoną za pomocą hydraulicznych podnośników w czasie kiedy przepływają barki. Schodząc z mostu, skręcamy w prawo, znajduje się tutaj piękna kaskadowa fontanna, wybudowana w 1852 roku, w uznaniu dla królowej Belgii Louise-Marie. Fontanna jest kopią sławnej fontanny kaskadowej stojącej na placu la Concorde w Paryżu. Jej twórcą był Charles van der Straeten.

Oudenaarde fontanna, fot. PM

Obie budowle znajdują się na terenie dawnego małego miasteczka Pamele, które w 1593 roku zostało przyłączone do Oudenaarde. Bogaci lordowie Pamele nie szczędzili środków na rozwój miasteczka. To prawdopodobnie oni sfinansowali budowę pięknego kościoła pod wezwaniem Matki Boskiej z Pamele. Dzięki relatywnie krótkiemu okresowi budowy (1234-1265) świątynia jest w całości wspaniałym przykładem stylu skaldyjskiego gotyku, będącego odmianą regionalnego stylu wczesnogotyckiego, skrzyżowaniem pomiędzy stylem romańskim i gotyckim.

Posiada wszystkie charakterystyczne dla tego stylu cechy. W całości zbudowany z niebieskiego wapienia z okolic Tournai, wieża nad skrzyżowaniem transeptu i nawy głównej, małe okrągłe wieżyczki boczne dołączone do fasady budynku oraz elementy charakterystyczne dla stylu gotyckiego-ostre łuki, okna złożone z trzech mniejszych połączonych jednym łukiem. Tablica z brązu wisząca na zewnątrz przykościelnego krużganka wskazuje datę budowy kościoła, 1234 rok oraz nazwisko twórcy, Arnulf of Binche. Było to bardzo rzadko praktykowane w dawnych czasach.

Wśród najważniejszych zabytków znajdujących się w świątyni należy wymienić dwa grobowce baronów Pamele, spektakularne witraże wykonane w 1930 roku, między innymi przez A. Ladon oraz wspaniały ołtarz główny wykonany z piaskowca, w którym znajdują się posążki dwunastu apostołów.

Na szczycie delikatnie rzeźbionego tabernakulum stoi imponujące cyborium, które ma formę iglicy. Kościół niestety nie jest już używany do regularnych nabożeństw. Dla zwiedzających otwarty jest jedynie od czerwca do sierpnia od 14.00 do 17.00.

Opactwo ufundowano w 1233 roku. Było ono jednym z najważniejszych konwentów w dawnej Flandrii. Jedynym zachowanym z tamtego okresu obiektem jest powstały w XIII wieku kościół opactwa. Opactwo bardzo ucierpiało podczas bombardowań miasta przez wojska francuskie w roku 1684 oraz w wyniku Rewolucji Francuskiej (1789). W tamtym okresie opactwo zostało sprzedane i aż do roku 1960 budynki funkcjonowały jako baraki. Współcześnie mieści się tu miejskie archiwum oraz Królewska Akademia Sztuk Plastycznych.

Oudenaarde, fot. PM

Kościół NMP z Pamele, fot. PM

Oudenaarde, fot. PM

Obok kościoła św. Walburgii stoi szereg ciekawych budynków. Pierwszy po prawej nosi nazwę Huis Cambier. W XVI wieku znajdowała się tu siedziba władz Oudenaarde. Po Rewolucji Francuskiej zorganizowano w nim browar.
Najciekawszy jest natomiast budynek stojący obok. Ten zbudowany w XVI wieku budynek był domem Małgorzaty Parmeńskiej. Z fasadą w całości zbudowaną z piaskowca z Tournai budynek ten jest wyjątkowym przykładem cywilnego stylu brabanckiego gotyku. Po lewej stronie stoi Boudewijn tower. Wybudowana prawdopodobnie w XII wieku wieża jest najstarszą kamienną budowlą w Oudenaarde. W całości zbudowana z piaskowca z Tournai, z racji swojego wyglądu dawniej mylnie opisywana jako część fortyfikacji miejskich.